Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ) ‘Elma Çeşitlerinin Özüt Bileşimleri, Antimikrobiyal ve Antioksidan Aktivitelerinin Taranması ve Elma Ağacı Yapraklarının Ksilanaz Üretiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi’ konulu araştırma yapıldı.
KMÜ Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabaş ve KMÜ Kamil Özdağ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Kocabaş tarafından yürütülen çalışma, KMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonunca da desteklendi.
Araştırmada Karaman’da yüksek miktarda üretilen ve tüketilen Golden delicious, Starking delicious ve Arjantin (Granny Smith) elma çeşitlerinin özüt bileşimleri, antimikrobiyal ve antioksidan aktiviteleri ile fenolik madde ve protein içerikleri karşılaştırmalı olarak incelendi. Elma ağacı yapraklarının da araştırıldığı proje ile ekonomik değeri olmayan elma ağacı yapraklarının enzim üretiminde kullanılabilirliği tespit edilerek bu tarımsal atıklara ekonomik değer kazandırılması amaçlandı.
En Yüksek Bileşen Konsantrasyonu Golden Delicious’ta
Projede mercek altına alınan Golden delicious, Starking delicious ve Arjantin (Granny Smith) cins elmaların özütleme işlemi sokslet özütleme yöntemiyle gerçekleştirildi ve kimyasal bileşimleri gaz kromatografi-kütle spektrometri (GC-MS) sistemiyle incelendi.
Yapılan analizlerin sonuçlarına göre, denenen üç elma çeşidinde de 12 farklı tip kimyasal bileşen tespit edildi. Elmaların etli kısımları ile kabuklarının ayrı şekilde çalışıldığı araştırmada en yüksek bileşen konsantrasyonu Golden delicious cins elmanın etli kısmında bulunurken bu değeri aynı cins elmanın kabuk kısmı izledi.
Araştırmada, DPPH radikal süpürme yöntemiyle en yüksek antioksidan etki Starking delicious cins elmanın kabuğunda tespit edilirken en düşük antioksidan aktivite ise Arjantin cins elmanın etli kısmında gözlemlendi. Agar disk difüzyon tekniğiyle incelenen antimikrobiyal etki ise sadece Golden delicious cins elmanın kabuk özütünde görüldü. Yapılan incelemelerde en yüksek aroma konsantrasyonu da Starking delicious ve Golden delicious cins elmadan elde edilen özütlerde bulundu.
Elma Ağacı Yapraklarının Enzim Üretiminde Kullanım Potansiyelleri Araştırıldı
Elma ağacı yapraklarının ksilanaz enzimi üretiminde karbon kaynağı olarak kullanılabilirliğinin de incelendiği araştırmada en yüksek ksilanaz aktivitesi Starking delicious cins elma ağacı yaprağı kullanılarak elde edilirken, incelenen üç tip elma yaprağının da ksilanaz üretiminde karbon kaynağı olarak değerlendirilebileceği görüldü.
“Kabuk kısmının protein oranı daha fazla”
Proje hakkında değerlendirmede bulunan Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabaş, antioksidan aktiviteden faydalanılması açısından Starking delicious ve Golden delicious cins elmaların tercih edilmesi gerektiğini hatırlatarak “Buna karşın, protein analizi çalışmaları sonucunda en yüksek protein içeriği Arjantin cins elmanın kabuğunda tespit edildi. Tüm elma çeşitlerine genel olarak bakıldığında, kabuk kısmının protein içeriği etli kısma göre ortalama %36 daha fazla.” diye konuştu.
Yrd. Doç. Dr. Kocabaş, elmayı kabuğunu soyduktan sonra tüketme alışkanlığının yanlış olduğunun altını çizerek, “Elmanın kabuğunu soymak içerdiği yararlı bileşenlerden tam olarak faydalanmamızı engellemektedir. Elmada bulunan antioksidan aktivite ve diğer biyoaktif maddelerden yararlanılabilmesi için kabuğuyla birlikte tüketilmesi gerekmektedir.” uyarısında bulundu.
Elma, Yaşlanmanın Etkilerini Azaltıyor
Elma ve elmadan üretilen ürünlerin, içerdikleri yüksek miktardaki fitokimyasallar nedeniyle dikkat çektiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabaş, elmanın zengin ve yüksek antioksidan özelliğe sahip bir meyve olduğunu söyledi. Elmanın, antioksidan aktivitesi ile vücutta oluşan hücre anormalleşmesi ve yıkımını azalttığının bilindiğini ifade eden Kocabaş, “Bir başka deyişle elma, yaşlanma etkilerinin daha az gözlendiği daha sağlıklı bir yaşam şansını arttırır.” şeklinde konuştu.
‘Elma Şehri’ Karaman
Yrd. Doç. Dr. Kocabaş, dünyanın en büyük iki elma üreticisi konumundaki Çin ve ABD’nin ardında yer alan Türkiye’nin, önemli elma üreticilerinden biri olduğunu belirterek, “Ülkemizdeki elma üretiminde birinci sırada Isparta yer alırken, Karaman ikinci büyük elma üreticisidir. Türkiye’de üretilen elmanın yaklaşık %13’ü Karaman’da yetiştirilmekte, bu bakımdan Karaman bir ‘elma şehri’ özelliği taşımaktadır.” dedi.
Yrd. Doç. Dr. Kocabaş, meyve ve sebze açısından zengin beslenme sayesinde kalp-damar hastalıkları, kanser, diyabet, alzheimer, katarakt gibi kronik hastalıklar ile yaşa bağlı işlev kayıpları riskinin azaltılmasının mümkün olduğunu ifade ederek, elma tüketmenin önemine dikkat çekti. Yrd. Doç. Dr. Kocabaş, elmanın içerdiği kimyasal maddeler sayesinde vücutta değişik mekanizmalarla koruyucu etki gösterdiğinin araştırmalarla da tespit edildiğini açıkladı.
Yrd. Doç. Dr. Kocabaş ayrıca araştırmanın gerçekleştirilmesinde desteklerini esirgemeyen KMÜ Gıda Mühendisliği ve Biyoloji Bölümlerinin yanı sıra KMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü ve KMÜ Merkezi Araştırma Laboratuvarında sunulan imkânlar için ilgililere teşekkür etti.
