Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ) “Öğrencilerin Karar Verme Düzeyleri ile Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzlarının Belirlenmesi” konulu araştırma gerçekleştirildi.

KMÜ Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Veysel Temel'in koordinatörlüğünde Yrd. Doç. Dr. Sefa Şahan Birol, Doç. Dr. Selahattin Akpınar ve Öğr. Gör. Kazım Nas'ın desteğiyle yürütülen araştırmada KMÜ Spor Şenlikleri içerisindeki sportif rekreasyon aktivitelerine katılan öğrenciler incelendi.

KMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonunca desteklenen araştırmayla öğrencilerin karar verme düzeylerinin yanı sıra sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının belirlenmesi, bunların çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya konması amaçlandı. Araştırma grubunu üniversitedeki sportif rekreasyon aktivitelerine katılan 258 erkek öğrenci oluştururken araştırmada “Melbourne Karar Verme Ölçeği” ve “Sürekli Öfke-Öfke Tarz Ölçeği” ile verilerin çözüm ve yorumlanmasında non-parametrik testler kullanıldı.

“Spor ve rekreasyon karşılıklı olarak birbirini etkiler”

Yrd. Doç. Dr. Veysel Temel, “Karar verme becerisi; bireylerin kişilik özellikleri ve sosyalleşme düzeyi ile ilgilidir. Ayrıca öfke duygusu bir arkadaşlığı sürdürmeyi sağlıyorsa, kişi kendi otoritesini kabul ettirebiliyorsa, öfkeye neden olan kişinin davranışını değiştirebiliyor ve problem çözebiliyorsa yararlıdır.” dedi.

Rekreasyonun (boş zamanı değerlendiren aktiviteler) en kapsamlı ve ilgi çeken alanlarından birini sporun oluşturduğuna vurgu yapan Yrd. Doç. Dr. Temel, “Spor ve rekreasyon karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Spor insanların rekreatif gereksinimlerini karşılamada önemli bir hareket alanı sağlarken rekreasyon da sporun toplumda yaygınlaşmasında ve sportif başarılar elde edilmesinde önemli roller üstlenir. Üniversitelerde düzenlenen spor şenlikleri de farklı bölümlerden öğrencilerin boş zamanlarını kaliteli bir şekilde değerlendirmelerine, aynı ortam içerisinde sağlıklı yaşam amaçlı sportif etkinliklere katılmalarına ve öğrencilerin rekabet içerisinde kazanma azmi yaşamalarına imkân tanımaktadır. Rekreatif etkinlikler içerisinde büyük bir orana sahip olan sportif etkinliklerin, bireyin yaşam tarzına ilişkin alternatiflerin seçiminde ve karşılaştıkları sorunlarla başa çıkabilme yeteneğinin gelişmesinde önemli bir yeri vardır.” şeklinde konuştu.

Araştırma Sonuçları

Araştırma, 2015-2016 eğitim-öğretim döneminde KMÜ Spor Şenliklerine katılan 258 öğrenci üzerinde gerçekleştirildi. Öğrencilerin yüzde 65'i normal hayatlarında da aktif spor yaparken yüzde 35'i aktif spor yapmıyor. Spor yapan öğrencilerin ise yüzde 69'u takım sporu, yüzde 31'i de bireysel sporla ilgileniyor. Katılımcıların boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıklarına bakıldığında yüzde 38'i sosyal etkinliklerle, yüzde 29'u dinlenerek, yüzde 21'i fiziksel etkinliklerle, yüzde 7'si turistik ve yüzde 5'i de sanatsal etkinliklerle boş zamanını değerlendiriyor.

Spor ve Karar Verme Becerileri

Araştırma kapsamında Spor Şenliklerine katılan öğrencilerin karar vermede özsaygı, dikkatli karar verme, kaçıngan karar verme, erteleyici karar verme ve panik karar verme alt boyutları değerlendirmeye tabi tutuldu. Araştırmayla katılımcıların geneline ait puan ortalamalarının çıkarıldığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Veysel Temel, şunları söyledi: “Değerlendirme sonucunda birinci sınıftaki öğrencilerle son sınıftaki öğrenciler arasında karar vermede özsaygı açısından ciddi fark bulunmuş ve öğrencilerin yaşı ilerledikçe özsaygılarının arttığı görülmüştür. Bununla birlikte öğrencilerin doğup büyüdüğü yerlerin, yani büyükşehir, ilçe ya da köyde yaşamalarının özsaygıyla ilişkili olmadığı tespit edilmiş, fakat kişilerin babalarının mesleğinin özsaygıya etki ettiği gözlenmiştir. Buna göre babası serbest meslek sahibi olanların özsaygısı diğer öğrencilerden daha yüksek iken bunu babası esnaf ve emekli olanlar takip etmiş, daha sonra ise sırasıyla işçi, memur ve çiftçiler gelmiştir. Karar verme stillerine bakıldığında ise babası işçi olan öğrencilerin daha dikkatli karar verirken bunu sırasıyla esnaf, serbest meslek, çiftçi, memur ve emekliler takip etmiştir. Öğrencilerin panik karar verme puanlarına bakıldığında yine baba meslekleri önemli olmuş ve serbest meslek sahipleri ile işçiler en yüksek puanı alırken bunları esnaf, çiftçi, emekli ve memurlar izlemiştir."

Araştırmaya göre babanın eğitim durumunun da öğrencilerin karar verme stillerini etkilediğini belirten Yrd. Doç. Dr. Temel, "Araştırma sonucunda babanın eğitim durumu arttıkça öğrencilerin özsaygı ve dikkatli karar verme boyutundaki puan ortalamalarının da arttığı gözlenmiştir. Bununla birlikte babanın eğitim durumu düştükçe öğrencilerin kaçıngan, erteleyici ve panik karar verme boyutlarındaki puanları yüksek çıkmıştır." diye konuştu. Yrd. Doç. Dr. Temel, annenin mesleği ve eğitim durumunun ise öğrencilerin karar verme stilleri ve özsaygılarına etkisinin bulunmadığını vurguladı.

Araştırmayla aktif spor yapan ve yapmayan öğrencilerin puanları da çıkarıldı. Buna göre aktif spor yapan öğrencilerin spor yapmayanlara göre özsaygısı daha yüksek bulunmakla birlikte arada ciddi bir fark gözlenmedi, ancak dikkatli karar verme açısından kayda değer fark bulundu. Ayrıca takım sporu yapanların bireysel sporla uğraşanlara göre özsaygısı ve dikkatli karar verme puanı daha yüksek bulunurken yine takım sporu yapanların kaçıngan, erteleyici, panik karar verme puanları bireysel spor yapanlardan daha düşük bulundu.

Spor ve Öfkenin İfadesi

Araştırmada spor ile öfke arasındaki bağlantı da incelendi. Katılımcıların sürekli öfke durumlarının ve öfkeyi ifade tarzları olarak öfkenin içe vurumu, dışa vurumu ve kontrolü boyutlarındaki puanlarının ortalamanın altında olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Temel, "Sürekli öfkenin ve öfkeyi ifade tarzının yaşla doğrudan bağlantılı olduğunu tespit ettik. Yine köyde yaşayan öğrencilerin sırasıyla ilçede, şehirde ve büyükşehirde yaşayan öğrencilere göre sürekli öfke puanlarının daha düşük olduğunu gördük. İçe vurulan öfkede ise büyükşehirde yaşayan öğrenciler en yüksek puana sahipken dışa vurulan öfkede köyde yaşayanlar en yüksek puanı elde etti. Kontrol altına alınmış öfkede de büyükşehir, şehir, ilçe ve köyde yaşayanlar en yüksekten aşağıya doğru sıralandı." şeklinde konuştu.

Yrd. Doç. Dr. Temel, öğrencilerin öfke durumları ile babalarının mesleği ve eğitim durumu arasında da önemli bağlantılar tespit ettiklerini söyleyerek şunları dile getirdi: "Babası serbest meslek sahibi olanlar, emekliler, çiftçiler, esnaflar, işçiler ve memurlar sürekli öfke boyutu açısından sırasıyla diğer meslekten daha yüksek puan elde etti. İçe vurulan öfkede babası memur olanlar en yüksek ve serbest meslek sahipleri en düşük puanı alırken dışa vurulan öfkede serbest meslek sahipleri en yüksek, çiftçiler en düşük puanı aldı. Kontrol altına alınmış öfkede de babası memur olanlar en yüksek, serbest meslek sahipleri ise en düşük puana sahip oldu." Yrd. Doç. Dr. Temel, annenin mesleğinin ise öğrencilerin öfke durumlarına etkisinin gözlenmediği ifade etti.

Araştırma sonuçlarının önemli veriler ortaya koyduğuna dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Veysel Temel, sağlıklı genç nesiller yetiştirmek için sporun toplumda daha çok önemsenmesi ve bu konuda çok daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söyledi. Yrd. Doç. Dr. Temel, son olarak projeye destek veren araştırmacılara ve katılımcılara teşekkür etti.