Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ) COVID-19 korkusunun psikolojik etkileri ile ilgili araştırma yapıldı. Ülkemizin farklı bölgelerinde yaşayan 936 bireyin katılımıyla gerçekleştirilen araştırmada COVID-19’un bireylerde yarattığı korku ve psikolojik etkinin yanı sıra bireylerin salgına karşı almış oldukları önlemlerle ilgili detaylar yer aldı.
KMÜ Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde gerçekleştirilen araştırma Dr. Öğretim Üyesi Fuad Bakioğlu, Dr. Öğretim Üyesi Hülya Ercan ve Öğretim Görevlisi Ozan Korkmaz tarafından yürütüldü. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmada 18-76 yaş aralığındaki 645’i kadın ve 291’i erkek katılımcılardan internet ortamı üzerinden veriler toplandı.
“Kadınlar erkeklerden, riskli gruplar ise diğer bireylerden daha fazla kaygı yaşıyor”
Araştırma sonucunda kadınların COVID-19 korkusunun erkeklerin korkusuna oranla anlamlı bir şekilde yüksek olduğu gözlemlenirken yine kronik sağlık sorunu olan bireylerin kronik sağlık sorunu olmayan bireylere oranla salgının etkilerinden daha fazla korku duydukları belirlendi. Araştırma bulguları ayrıca bireylerde COVID-19 korkusunun artışına bağlı olarak stres, depresyon ve kaygı düzeylerinin de arttığını ortaya koydu. Hastalığa yakalanma korkusu yüksek olan bireylerin daha stresli, depresyona daha yatkın ve daha kaygılı olduğu tespit edildi.
“Kaygı düzeyi yaşa ve yaşanan yere göre değişmiyor”
Araştırmada bireylerin yaş aralıklarına bağlı olarak ise COVID-19 korkusunda bir farklılık gözlemlenmedi. 18-76 yaş aralığındaki tüm bireyler salgına karşı aynı korku eşiğinde yer aldılar. Yine aynı şekilde virüse yakalanan yakınları olanlar ile olmayanlar arasındaki korku oranı da aynı düzeyde gerçekleşirken korku oranı büyükşehirlerde, il merkezlerinde, ilçe merkezlerinde ya da köy ve beldelerde yaşayanlar arasında da değişiklik göstermedi.
“Kadınlar temizlik, erkekler sosyal medya ile zaman geçiriyor”
Araştırmada COVID-19’un ülkemizde görülmesinin ardından gerçekleştirilen karantina uygulamaları kapsamında bireylerin evde kaldıkları süre içinde yaptıkları faaliyetler de değerlendirildi. Kadın bireylerin evde kaldıkları sürede en çok ev temizliği yaptıkları gözlemlenirken erkek bireylerin ise daha çok sosyal medyada vakit geçirdikleri belirlendi. Bunun yanı sıra kadın ve erkek bireylerin ortak olarak sosyal medya kullanımı, spor, kişisel bakım, film izleme, müzik dinleme, kitap okuma, ibadet, online alışveriş gibi aktivitelerde bulundukları görüldü. Araştırma boyunca elde edilen ve kadınlar ile erkeklerin evlerinde kaldıkları süre içinde yapmış olduğu etkinliklerin bazı istatistiki bilgileri ise şu şekilde:
Evde temizlik yapma
Kadınların %50’si 1-3 saat, %10’u 4 saatten fazla, %10’u 1 saat
Erkeklerin %50’si 1 saat, %30’u 1-3 saat
Sosyal medyada gezinmek
Kadınların %50’si 1-3 saat, %25’i 4 saatten fazla, %20’si 1 saat
Erkeklerin %50’si 1-3 saat, %35’i 4 saatten fazla, %15’i 1 saat
Film-Dizi izleme
Kadınların %50’si 1-3 saat, %20’si 1 saat, %15’i 4 saatten fazla
Erkeklerin %55’i 1-3 saat, %15’i 4 saatten fazla, %15’i 1 saat
Müzik dinleme
Kadınların %50’si 1 saat, %25’i 1-3 saat
Erkeklerin %55’i 1 saat, %25’i 1-3 saat
Arkadaşlarla görüntülü konuşma
Kadınların %50’si 1 saat, %35’i 1-3 saat, %10’u 4 saatten fazla
Erkeklerin %50’si 1 saat, %30’u 1-3 saat, %7’si 4 saatten fazla
Aile ile vakit geçirme
Kadınların %50’si 4 saatten fazla, %30’u 1-3 saat
Erkeklerin %40’ı 4 saatten fazla, %25’i 1-3 saat
İbadet etmek
Kadınların %30’u 1 saat, %20’si 1-3 saat, %4’ü 4 saatten fazla
Erkeklerin %30’u 1 saat, %10’u 1-3 saat, %5’i 4 saatten fazla
Online alışveriş
Kadınların %30’u 1 saat, %55’i hiç yapmıyor
Erkeklerin %30’u 1 saat, %60’ı hiç yapmıyor
Evde spor
Kadınların %50’si hiç yapmıyor, %30’u 1 saat, %20’si 1-3 saat
Erkeklerin %50’si hiç yapmıyor, %40’ı 1 saat, %10’u 1-3 saat
Kişisel Bakım
Kadınların %60’ı 1 saat, %20’si 1-3 saat, %10’u yapmıyor
Erkeklerin %60’ı 1 saat, %20’si 1-3 saat, %5’i 4 saatten fazla
Hobiler
Kadınların %35’i 1 saat, %30’u hobileriyle ilgilenmiyor, %20’si 1-3 saat arası
Erkeklerin %50’si 1 saat, %25’i 1-3 saat, %7’si 4 saatten fazla
COVID-19 ve Psikolojik Sağlığı Korumaya Yönelik Öneriler
Araştırma sonuçlarını paylaşan Bakioğlu, Ercan ve Korkmaz, salgının yarattığı psikolojik etkilerden korunma yollarını da açıklayarak şunları söylediler: “Öncelikle insanlar yaşadıkları korkunun kendileri, aileleri, çevreleri ve diğer insanlar hakkında endişelenmelerinden ve geleceğe yönelik belirsizlikten kaynaklandığını kabul ederek bunu bir dereceye kadar normal görmeye çalışmalılar. Elbette halkımız mümkün olduğunca evde kalmalı ve güvenilir, doğru kaynaklardan bilgi edinmeliler. Bilgi edinirken de aşırıya kaçmaktan sakınmalı; haberleri ya da bilgi kaynaklarını sadece belirli zaman dilimlerinde takip etmeye özen göstermeliler. Ayrıca koronavirüsten korunma yollarını öğrenerek tedbirleri dikkatle uygulamalılar. Yine evde kalma sürecini bir fırsat olarak görüp başka zaman ilgilenemedikleri hobilerine yönelmeyi, ayrıca aynı evde kaldıkları aile bireyleri ile ortak aktiviteler yapmayı denemeliler. Varsa balkonda, yoksa pencerelerini açarak nefes egzersizi ve fiziksel sağlıklarına uygun başka egzersizleri yapmaya önem vermeli; düzenli ve yeterince uyumaya çalışmalı, yeterli ve dengeli beslenmeliler.”
