Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Arş. Gör. Bengü Aydın, keşfettiği ‘7. Boya Böceğini’ dünyaya tanıttı.

Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Genç danışmanlığında çalışmalarını yürüten KMÜ Arş. Gör. Bengü Aydın, Web of Science’da Quartile 2’de yer alan Tekstil Araştırmaları Dergisi’nde (Textile Research Journal) doğal kırmızı boya üretiminde kullanılma potansiyeli yüksek 7. yeni boya böcek türünü ortaya çıkardı.

Doğal boyar maddelerin bitkilerden, omurgasızlardan veya minerallerden elde edilen boyalar veya renklendiriciler olduğunu vurgulayan Arş. Gör. Aydın, projesi ile ilgili şunları söyledi: “Doğal boyar maddeler; tekstil, kozmetik ve gıda ürünlerinin renklendirilmesinde kullanılır. En yaygın doğal boyalar arasında tyrian moru, koşnil, kök boya ve çivit mavisi gelmektedir. Güney Amerika'da, MÖ 2500 yıllarına dayanan eski Peru tekstilleri, koşnil, Annatto (Bixa orellana) gibi bitki bazlı boyaların ve çeşitli yerel bitki türlerinin kullanımı da dahil olmak üzere doğal boyaların izlerini taşımaktadır. Tyrian morunda olduğu gibi hayvansal doğal boyar maddelerden olan koşnil (Dactylopius coccus), İspanyollar tarafından Meksika'dan Avrupa'ya tanıtıldı. Bu spektrum içerisinde böceklerden elde edilen kırmızı rengin özel bir yeri ve önemi vardır. Doğal boyarmadde olan kırmızı boyanın üretiminde kullanılan altı böcek türü bulunmaktadır. En iyi bilinen örnekler arasında lak böceklerinden (Kerria lacca ve Kerria chinensis) elde edilen 'laccaik asitler/lak boyası', kermeslerden (Kermes vermilio) elde edilen 'kermesik asit/kermes' ve koşnillerden (Dactylopius coccus, Porphyrophora polonica, Porphyrophora hamelii) elde edilen 'karminik asit/koşinealler' bazlı kırmızılar yer almaktadır.”

Arş. Gör. Aydın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Lefkoşa'da doğal olarak yayılış gösteren ve Opuntia spp.'nin ana zararlısı olan Dactylopius opuntiae’yi doğal boya olarak ilk kez kullanıldığını ve ipek kumaş örneklerinin bu böcekten elde edilen doğal boyar madde ile boyandığını belirterek, “Boyanan kumaş numunelerinin haslık testleri yapılmıştır. Ayrıca bu böcek türünün karminik asit değerleri yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC) analizi ile test edilmiştir. Bunun yanı sıra numunelere SAM analizi de uygulanmıştır. Tüm bu çalışmalar sonucunda Dactylopius opuntiae’nin yüksek karminik asit içeriği ve yüksek haslık değerleri sonuçları doğrultusunda bu türün dünyadaki 7. doğal boya böceği olarak kullanılma potansiyelinin yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca adı geçen böceğin doğal boyar madde olarak kullanılabilecek yeni bir böcek türü olduğu da ilk kez bu çalışma sayesinde ortaya çıkmıştır.” dedi.