Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) tarafından yapılan iki farklı araştırmayla Karaman’ın suları mercek altına alındı. KMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenen ve bir yıl arayla yürütülen iki araştırmanın ilkinde Karaman’daki tatlı su çeşmeleri kimyasal analize tabi tutulurken ikinci araştırmayla Karaman’daki su kaynaklarında ağır metaller olup olmadığı incelendi.
Karaman’ın Tatlı Su Çeşmelerine Kimyasal İnceleme
“Karaman İli Tatlı Su Çeşme Sularının Kimyasal Yönden İncelenmesi” başlıklı projenin yürütücülüğünü KMÜ Kamil Özdağ Fen Fakültesi Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Karataş üstlenirken projede araştırmacı olarak KMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencisi Numan Emre Gümüş yer aldı.
Ocak-Haziran 2012 tarihleri arasında Karaman il merkezinde bulunan 18 adet çeşmeden dört farklı zamanda örnek alınarak gerçekleştirilen araştırma kapsamında Karaman’ın tatlı suları kimyasal yönden incelemeye alındı.
Sular, Kimyasal Parametrelere Göre İçme Suyu Standartlarına Uygun
Kimyasal olarak pH, toplam sertlik, iletkenlik, bulanıklık, nitrit, amonyum, serbest klor, kalsiyum, florür ve klorür değerleri açısından mercek altına sular, ulusal ve uluslararası içme suyu standartlarına uygun bulundu.
Araştırmaya göre Karaman’daki 18 adet tatlı su çeşmesinin pH değerlerinin 7,5 ile 7,83 arasında, iletkenlik değerlerinin 493 ile 556 µS/cm arasında, klorür miktarının 33,8 ile 47,4 mg/L arasında, bulanıklık 1 NTU altında, nitrit 0-0,0135 mg/L, amonyak ise 0-0,02 arasında olduğu gözlendi.
Sular nitrit, amonyak, kalsiyum ve klorür miktarları açısından standartlara uygun bulunurken serbest klor miktarı yetersiz bulundu. Suların florür derişimlerinin ise standart değerlerde olmadığı tespit edildi. Araştırma sonuçlarına göre suların pH değerleri tavsiye edilen maksimum değerler içerisinde yer alırken suların bazik karakterli ve toplam sertliğe göre yumuşak su sınıfına girdiği saptandı.
Sulara Florür ve Klor İlave Edilmeli
Projenin yürütücüsü Prof. Dr. Mehmet Karataş yaptığı açıklamada “Karaman il merkezindeki halkın geneli tarafından içme suyu olarak tüketilen ve Karaman Belediyesi tarafından işletilen tatlı su çeşme sularının fizikokimyasal özellikleri Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Sağlık Bakanlığının insani tüketim amaçlı sular hakkındaki yönetmeliği açısından uygun bulunmuştur.” şeklinde konuştu.
Karataş, tatlı su çeşmelerinden alınan örneklerde florür ve serbest klor miktarının ise düşük düzeyde saptandığını sözlerine ekleyerek “Sulara yönelik klorlama işlemi ve içme suyu depolarına florür ilavesi yapılması tavsiye edilebilir.” dedi.
Karaman’ın Su Kaynaklarındaki Ağır Metal Düzeyleri Araştırıldı
“Karaman’ın Su Kaynaklarındaki Bazı Ağır Metal Derişimlerinin ICP Metodu İle Tayini“ isimli projenin yürütücülüğünü KMÜ Kamil Özdağ Fen Fakültesi Analitik Kimya Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Fevzi Kılıçel yaparken projede araştırmacı olarak KMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencisi Hüseyin Kara görev aldı.
Proje kapsamında Karaman ili çevresinde 25 farklı merkezde bulunan kaynak, kuyu, şebeke, arıtma ve gölet sularının bazı ağır metal düzeyleri araştırıldı. Üzerinde çalışma yapılan su numuneleri toksik etki yapabilecek ağır metal içerikleri bakımından incelendi.
Çalışma boyunca elde edilen ölçümler Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Avrupa Birliği su kriterleri ve ülkemizde TS (Türk Standartları) tarafından belirlenen standartlar göz önünde bulundurularak değerlendirildi. Ölçümlerin sağlıklı ve güvenilir olması için dört mevsimde de numune alınmasına özen gösterilen çalışmada, Karaman’daki su kaynaklarının sağlıklı olup olmadığı, içildiğinde herhangi bir olumsuzluğa sebebiyet verip vermeyeceği araştırıldı.
Bazı Sularda Ağır Metaller Tespit Edildi
Projeyi yürüten Prof. Dr. Fevzi Kılıçel, araştırmalar sonucunda merkezlerden alınan su örneklerinde WHO, AB, TS-266 kriterlerine göre Ca (kalsiyum), Mg (magnezyum) ve Sr (stronsiyum) elementleri bakımından fazlalık tespit ettiklerini söyleyerek şöyle konuştu: “Belirtilen elementlerin fazla olması toksik etki yapmaz fakat aşırı sertlik oluşturması bakımından içilmesinin ve kullanılmasının uygun olmayacağını düşünüyoruz.”
İncelemeye alınan suların Co (kobalt), Cu (bakır) ve Zn (çinko) elementleri bakımından derişim değerlerinin de WHO, AB, TS-266 standartlarına göre yüksek çıktığını dile getiren Prof. Dr. Kılıçel, tespit edilen değerlerin çevre ve jeolojik şartlara göre farklılık gösterebileceğinin altını çizdi.
“Ağır Metaller Besin Zincirini Etkiliyor”
Prof. Dr. Fevzi Kılıçel incelenen bazı suların yalnızca içme suyu olarak kullanılmasının değil, sulama suyu olarak kullanılmasının da sıkıntı yaratabileceğini ifade ederek, “Suların içerisindeki zararlı bazı metallerin oranının artması su ürünleri, bitkiler, balıklar ve diğer hayvanları da etkiliyor.” dedi.
Prof. Dr. Kılıçel, son olarak su kaynaklarının temizliğine dikkat edilmesi, kimyasal ve biyolojik içeriklerinin sık sık kontrol edilmesi gerektiğini ifade ederek yapmış oldukları çalışma sonuçlarını başta Valilik ve yerel yöneticiler olmak üzere ilgili yerlerle de paylaşacaklarını sözlerine ekledi.
